Tegenwoordig kan je als vrouw nogal wat keuzestress ervaren wanneer je weer eens toe bent aan een nieuwe broek. Menig winkelassortiment heeft een heel scala aan kleuren en formaten. Van functioneel tot chique, het zal de doorsnee vrouw niet tekort komen om de juiste broek te kiezen. Ze stelt zichzelf dan ook eerst de volgende vraag: aan welke eisen moet mijn broek voldoen? Dat vrouwen naar hartenlust broeken kunnen kopen, is tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld, maar dat is zeker niet altijd het geval geweest.
De broek alleen in de mannelijke garderobe
Het is namelijk nog niet zo lang geleden dat de broek alleen in de mannelijke garderobe terug te vinden was. Voor de industrialisatie eind negentiende eeuw droegen vrouwen geen broeken maar alleen jurken en rokken. Daarnaast zagen mensen, families van hogere stand uitgezonderd, kleding louter functioneel. Bij de opkomst van de industrialisatie kwam hier langzaam verandering in. De zogenaamde confectiekleding werd een feit door de grotere productie van consumptiegoederen die de industrialisering met zich meebracht.
Hierdoor werd de symbolische functie van kleding steeds duidelijker. Het is dan ook geen verrassing dat de eerste vrouwenbroeken uitgebracht in 1880 voor de nodige ophef hebben gezorgd. Dit laat nog duidelijker zien dat de broek een symbool was voor de mannelijke status. De symbolische communicatie van machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen werd blootgelegd bij de verschuiving in de functie van kleding, met name bij het dragen van broeken.
Filosofische vraagstukken
Deze verschuiving in de functie van kleding riep veel filosofische vraagstukken op:
- Naast praktische relevantie, wat was de symbolische betekenis van kleding zoals broeken?
- Welke rol speelde deze symbolische betekenis in onze samenleving?
- Was er bij de symbolische functie van kleding een link te leggen naar andere zaken, zoals kunst?
- Wat waren de gevolgen van het blootleggen van symbolisch machtsvertoon in kleding zoals in het geval van broeken?
- Welke karakteristieken zijn terug te vinden in het dragen van bepaalde kledingstukken?
Als gevolg hiervan kwam in de jaren tachtig en negentig het onderzoek op naar materiële cultuur. Nederland was echter geen koploper op dit vlak. De grondlegger van onderzoek naar materiële cultuur en de symbolische geschiedenis van kleding, historicus Anna Hollander, kwam uit Amerika. In de jaren tachtig deed zij bijvoorbeeld onderzoek naar de relatie tussen kleding en kunst. Hoewel in de jaren tachtig filosofische vraagstukken ten behoeve van kledinggeschiedenis orde van de dag waren in zowel de Verenigde Staten als het Verenigd Koninkrijk, publiceerde Nederland haar eerste onderzoeken in dit vakgebied pas in de jaren negentig.
Gelukkig is het tegenwoordig algemeen geaccepteerd dat vrouwen broeken dragen en valt dit zelfs niet meer uit het straatbeeld weg te denken!